از میان تمام روش های موجود برای درمان واریس، درمان با لیزر یکی از مدرن ترین روش ها است. احتمالاً بدانید که رگ های واریسی، رگ هایی متورم و برجسته هستند که اغلب در ران یا ساق پا دیده می شوند. لیزردرمانی روشی جدید برای درمان غیرجراحی واریس است. به جای مسدود کردن و برداشتن رگ های مشکل‌دار، آن ها را به وسیله لیزر گرم می کنند. جراحی با لیزر، رگ های واریسی را کوچک کرده و آن‌ها را می بندد و باعث ایجاد اسکار درون رگ می شود.
درمان با لیزر چیست؟
از اوایل سال 2000، این روش برای درمان رگ‌های واریسی استفاده می‌شود. درمان با استفاده از لیزر، به وسیله بی‌حسی موضعی و به‌صورت سرپایی انجام می‌شود. روند درمان معمولاً کمتر از 1 ساعت طول می‌کشد. برای انجام این کار، جراح نیازمند نقشه‌ای از رگ‌هاست تا بتواند تشخیص دهد که کدام رگ‌ها مشکل دارند. این نقشه با استفاده از سونوگرافی داپلکس (سونوگرافی داپلر) تهیه می‌شود. رگ‌های سافنوس، رگ‌های قابل درمان هستند. یک رشته لیزر وارد رگ می‌شود و گرمای لیزری که داخل رگ را داغ می‌کند، باعث از بین رفتن رگ می‌شود. سپس بدن بافت مرده را جذب کرده و رگ واریسی نابود می‌شود. این کار را می‌توان در یک اتاق هم انجام داد و نیازی به اتاق عمل بزرگ ندارد.
درمان واریس با لیزر چگونه انجام می شود؟
قبل از درمان
پزشک روند درمان را برای شما توضیح می دهد. هر سؤالی درباره این درمان دارید از وی بپرسید. ممکن است از شما درخواست شود تا رضایت‌نامه ای را امضا کنید که مجوزی برای انجام این عمل خواهد بود. فرم رضایت نامه را کامل بخوانید و درصورت وجود هرگونه ابهام، از پزشک کمک بخواهید.
پزشک سؤالاتی درباره سوابق پزشکی شما خواهد پرسید و شما را معاینه نیز خواهد کرد. این کار به منظور این است که پزشک قبل از عمل مطمئن شود شرایط جسمانی خوبی دارید. همچنین ممکن است لازم باشد آزمایش خون و آزمایشات تشخیصی دیگری بدهید. اگر مشکلات انعقاد خون دارید به پزشکتان بگویید. چنانچه داروهای رقیق کننده خون، آسپرین، ایبوپروفن، یا داروهای دیگری مصرف می‌کنید که روی انعقاد خون تأثیر دارند، به پزشک اطلاع دهید. شاید لازم باشد قبل از عمل مصرف این داروها را قطع کنید.
اگر به هرگونه دارو، لاتکس، چسب، ماده‌ی کنتراست(حاجب) و داروی بیهوشی حساسیت یا آلرژی دارید، به پزشکتان بگویید. در کل همه داروهایی که مصرف می‌کنید را به او بگویید؛ این داروها شامل داروهای بدون نیاز به نسخه و داروهای تجویزی هستند. همچنین مصرف ویتامین‌ها، داروهای گیاهی و مکمل‌های دیگر هم باید به پزشک گفته شود.
8ساعت قبل از عمل از خوردن و آشامیدن خودداری کنید. معمولاً این امر به این معناست که بعد از نیمه شب چیزی نخورید و ناشتا باشید. برای بازگشت به خانه بعد از عمل از کسی کمک بخواهید که همراهتان باشد. همچنین ممکن است پزشکتان هم دستوراتی برای شما داشته باشد؛ برای جلوگیری از بروز هرگونه مشکل، به این دستورات توجه کنید و با دقت از آن‌ها پیروی کنید.
در طول درمان
برای درمان واریس با لیزر، جراح نقشه ای از رگ ها لازم دارد تا ببیند که کدام رگ مشکل دارد. این نقشه با کمک سونوگرافی داپلر (داپلکس) تهیه می شود. با کمک اولتراسوند (سونوگرافی)، سوزنی در رگ کنار زانو یا قوزک پا فرو برده می شود. سیمی درون رگ قرار می گیرد و سپس غلاف بلندی تا انتهای رگ وارد آن می شود. این غلاف، لوله باریکی است که قطر آن تقریباً اندازه لوله داخلی خودکار است. برای جایگذاری دقیق انتهای غلاف، از اولتراسوند (سونوگرافی) استفاده می شود.
بی‌حسی موضعی به اطراف رگ تزریق می شود و مجدداً برای اطمینان از اینکه ماده بی حسی دقیق تزریق شود، از اولتراسوند استفاده می شود. استفاده از داروی بی حسی برای این درمان سه هدف دارد؛ اول اینکه بی حسی موضعی باعث بی حس شدن رگ و بافت های مجاور شده و بیمار احساس درد و ناراحتی نخواهد داشت. دوم اینکه آدرنالین موجود در این محلول باعث انقباض رگ و چسبیدن و تماس آن با غلاف لیزر می شود و سوم اینکه حجم مایع باعث خنثی شدن انرژی لیزر شده و بافت‌های مجاور، در زمان سوزاندن رگ، دچار آسیب نخواهند شد.
بعد از تزریق بی حسی، رشته لیزر از درون غلاف رد می شود تا اینکه از بالا خارج شود. رشته درون علاف فیکس شده و لیزر روشن می شود. سپس غلاف و لیزر به صورت کاملاً همزمان بیرون کشیده می شوند تا رگ واریسی بدون آسیب رسیدن به بافت های مجاور نابود شود. درمان هر پا، 20-30 دقیقه طول می کشد. باید اشاره شود که از بین بردن رگ های واریسی با لیزر، رگ های برجسته سطحی را درمان نمی کند. این رگ ها، بعد از اتمام لیزردرمانی با روش های دیگری درمان می شوند.
بعد از درمان
بعد از بازگشت به خانه، حتماً باید دستورات پزشک خود را رعایت کنید. ممکن است به شما توصیه شود که برای کاهش تورم، هر 15 دقیقه، یک کیسه یخ را روی ناحیه‌ای که درمان شده استفاده کنید. هر روز باید زخم‌ها را بررسی کنید؛ وجود ترشحات صورتی رنگ روی پانسمان طبیعی است. همچنین باید تا 48 ساعت آب به زخم‌ها نرسد و ممکن است تا زمان باز کردن پانسمان نتوانید حمام کنید. به مدت 1-2 هفته نباید دوش آب گرم بگیرید. همچنین پزشک ممکن است به شما توصیه کند که چند روز یا چند هفته، جوراب‌های فشاری ساق بلند بپوشید؛ این جوراب‌ها فشار ملایمی به پاها وارد می‌کنند و از ایجاد تورم در پاها جلوگیری می‌کنند. همچنین از ایجاد لخته‌خون و تجمع خون در پاها نیز جلوگیری می‌کنند. باید برای مدت طولانی ننشینید، نایستید و دراز نکشید. وقتی می‌نشینید، پاهایتان را بالا بگیرید. حدود 3 بار در روز و هر بار به مدت 10-20 دقیقه باید راه بروید؛ این کار را 1-2 هفته انجام دهید. پیاده‌روی باعث تنظیم و افزایش جریان خون می‌شود و این امر سرعت و تأثیر روند بهبودی را افزایش می‌دهد. باید فعال بمانید اما 1-2 هفته ندوید، نپرید و اجسام سنگین را بلند نکنید.
شاید لازم باشد مسکن مصرف کنید، اما فقط باید با تجویز پزشک این کار را بکنید. برخی از داروها باعث افزایش خونریزی می‌شوند. همچنین اگر داروی رقیق کننده‌ی خون مصرف می‌کردید و مصرف آن را به خاطر این عمل قطع کردید، از پزشکتان بپرسید که کی می توانید مصرف مجدد آن را شروع کنید.
ممکن است جراحتان بخواهد که در جلسات بعدی وضعیت شما را بسنجد. او با استفاده از سونوگرافی مؤثر بودن روند لیزردرمانی را مشاهده خواهد کرد. اگر در ناحیه‌ی درمان علائم عفونت را مشاهده کردید با جراحتان تماس بگیرید؛ این علائم عبارتند از: قرمزی، داغی یا ترشح مایع از زخم. همچنین اگر تورم بدتر شود یا تورم جدیدی در اطراف ناحیه درمان شده دیده شود نیز باید با پزشکتان تماس بگیرید. هر دردی که باعث عدم توانایی شما برای انجام فعالیت‌های عادی شود نیز علامت دیگری است که نیازمند تماس با پزشک می‌باشد. ممکن است با توجه به وضعیتتان پزشک دستورات دیگری نیز به شما بدهد.
مزایای درمان واریس با لیزر
بزرگترین مزیت انتخاب این روش برای درمان واریس، این است که این درمان بدون نیاز به جراحی انجام می شود و عوارض جانبی اندکی دارد. مزایای دیگر عبارتند از:
- استفاده از بی‌حسی موضعی به جای بیهوشی عمومی
- دوره‌ی نقاهت کوتاه مدت: 2-3 روز
- عدم وجود بخیه یا اسکار
- بدون درد
- احتمال عفونت کم
- درصد موفقیت بالا
- احتمال کم ابتلای مجدد رگ درمان شده به واریس
- تأثیر فوق العاده در طولانی‌مدت
بیماران باید بدانند که هیچ‌ک دام از عمل‌هایی که رگ واریسی را درمان می کنند، جلوی ایجاد رگ های جدید را نمی گیرند؛ در نتیجه برخی از بیماران نیازمند درمان های مجدد خواهند بود. عمل متداول دیگری که برای درمان واریس استفاده می شود، اسکلروتراپی نام دارد.
نتایج طولانی مدت درمان واریس به وسیله لیزر
نتایج اولیه این درمان بسیار خوب هستند. 9نفر از 10 نفری که با این روش درمان شده اند و تا 2سال درمان را ادامه داده اند، نتایخ خوبی گرفته و این درمان را به دیگران هم پیشنهاد داده اند. چون این روش جدید است، نتایج طولانی مدت آن هنوز مشخص نیستند. تاکنون هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد جراحی سنتی رگ واریسی برتر از درمان واریس با لیزر است.
عوارض جانبی درمان واریس با لیزر
عوارض جانبی متداول عبارتند از کبودی و درد رگی که درمان شده است. در اغلب موارد درد موجود بعد از چندین روز برطرف می شود ولی در برخی از بیماران تا دو هفته ادامه خواهد داشت. درنتیجه دلیلی برای نگرانی درباره‌ی این عمل وجود ندارد. حتی اگر درد شما خود به‌خود برطرف نشود، پزشک می تواند برای مقابله با آن برای شما داروی مسکن تجویز کند.
عوارض جانبی نادر عبارتند از تغییر رنگ پوست یا آسیب حرارتی به بافت‌های مجاور که ممکن است منجر به قرمزی پوست یا احساس سوزن سوزن شدن در پا شود که به مرور زمان برطرف خواهد شد. خطر عفونت پا یا ترومبوز ورید عمقی (DVT) یا ایجاد لخته در رگ‌های اصلی پا نیز وجود دارد. احتمال بروز این مشکل ها بسیار کم است؛ همچنین می توانید با مراقبت از ناحیه درمان شده و عدم تماس آن با آب، از بروز این مشکلات جلوگیری کنید.
کاندیدهای مناسب برای درمان واریس با لیزر چه کسانی هستند؟
با توجه به افزایش رفلاکس (جریان خون برعکس یا برگشت خون) در رگ سافنوس ران یا انشعابات اصلی این رگ، واریس شدن برای 70-80% افرادی که از واریس رنج می‌برند، اتفاق می‌افتد. با این حال، این روش درمانی برای همه‌ی افراد مبتلا به واریس مناسب نیست. برای افراد زیر، این عمل توصیه نمی‌شود:
- افرادی که نمی‌توانند راه بروند.
- افرادی که سلامت عمومی خوبی ندارند.
- افرادی که مشکلات انعقاد خون دارند.
- زنان باردار
ممکن است اسکن‌های اولتراسوند (سونوگرافی) قبل از عمل، نشان دهند که واریس شما با EVLT (لیزردرمانی درون وریدی) قابل درمان نیست. دلیل اصلی این موضوع می‌تواند پیچیدگی بیش از حد رگ مورد نظر یا داشتن التهاب رگ باشد.
سؤالات متداول
لیزردرمانی درون وریدی چقدر مؤثر است؟
پروتکل های توضیح داده شده برای لیزردرمانی درون وریدی در 98.1% از 516 رگ درمان شده که فقط یک جلسه تحت لیزردرمانی قرار گرفته‌اند، موفقیت آمیز بوده اند. به‌علاوه در 386 واریس درمان‌شده آخر که برای درمان آن‌ها از درجات بالاتر انرژی لیزر استفاده شده است، میزان موفقیت 99.7% بوده است و عوارض خاصی هم نداشته است.
چقدر طول می کشد تا رگ بعد از لیزردرمانی بهبود یابد؟
پاسخ. نتایج درمان رگ های عنکبوتی، فوراً مشخص نخواهند شد. بعد از لیزردرمانی، رنگ رگ های زیر پوست از آبی تیره به قرمز روشن تغییر خواهد کرد و سپس نهایتاً این رگ‌ها (به طور متوسط) در عرض 2-6 هفته ناپدید خواهند شد.
درمان واریس با لیزر چقدر درد دارد؟
ممکن است بیماران درد خفیف تا متوسطی را بعد از این عمل تجربه کنند. ممکن است پا بعد از درمان به لمس حساس باشد؛ کمی حساسیت یا کبودی در اطراف نواحی تزریق بی‌حسی موضعی طبیعی است.
بعد از لیزردرمانی چه مدت از جوراب فشاری استفاده می کنید؟
بعد از بخیه زدن محل برش، جراح همراه با پانسمان، جوراب ساق بلند فشاری پای شما می‌کند. به شما توصیه خواهد شد که حدود 2-6 هفته این جوراب‌ها را بپوشید.
آیا بعد از ابلیشن (سوزاندن) رگ باید پایم را بالا نگه دارم؟
در هفته‌ی اول، حداقل روزی 3بار و هربار به مدت 5-10 دقیقه پایتان را بالا بگیرید. همچنین می‌توانید سه بار در روز و هربار 30دقیقه از پد گرم استفاده کنید.
