رگ‌های عنکبوتی یا رگ‌های کوچک و آسیب‌دیده، به صورت پدیدار روی سطح پاها یا صورت ظاهر می‌شوند. اغلب این رگ‌های عنکبوتی معمولاً دردناک یا خطرناک نیستند، اما برخی افراد به دلیل ظاهر ناخوشایند آنها، به درمان رگ‌های عنکبوتی روی می‌آورند. هرچند داشتن رگ‌های عنکبوتی یا واریسی گاهی اوقات ممکن است منجر به مشکلات بیشتر از مسائل زیبایی شود و ناراحتی شدیدی را ایجاد کند. برخی از رگ‌های واریسی ممکن است بیماران را در معرض خطر ابتلا به عوارضی مانند لخته شدن خون یا ایجاد زخم‌های باز روی پاها قرار دهد. با استفاده از روش‌های درمانی کم‌تهاجمی، می‌توان رگ‌های عنکبوتی یا واریسی پاها را از بین برد یا تا حدی محو کرد.
رگ های عنکبوتی چیست؟
رگ های عنکبوتی مانند رگ های واریسی هستند، با این تفاوت که کوچک تر و به سطح پوست نزدیک تراند. رگ‌های عنکبوتی غالباً قرمز یا آبی رنگ اند و شکلی شبیه شاخه های درخت یا تار عنکبوت دارند. رگ های عنکبوتی عموماً روی پاها دیده می شوند و ناحیه کوچک یا بزرگی از پاها را پوشش می دهند.
دلایل ایجاد رگ های عنکبوتی
سیاهرگ های واریسی و عنکبوتی وریدهایی آسیب دیده اند و زمانی ایجاد می شوند که دریچه های بسیار کوچک و یک طرفه قرارگرفته داخل وریدها ضعیف شود. دریچه های وریدهای سالم خون را در یک جهت و به عقب به سمت قلب می رانند. وقتی این دریچه ها ضعیف می شود، مقداری از خون به سمت عقب برمی گردد و خون در سیاهرگ جمع می شود. خون اضافی جمع شده در سیاهرگ به دیواره های رگ فشار می آورد. دیواره های سیاهرگ در اثر تحمل فشار مداوم ضعیف و برجسته می شود و رگ های عنکبوتی به مرور زمان ایجاد می شود.
برخی از افراد بیشتر مستعد ایجاد رگ های عنکبوتی هستند. اگر خویشاوندان نسبی تان رگ عنکبوتی داشته باشند، احتمال مبتلا شدن شما به این عارضه بیشتر می شود. دلیل ایجاد رگ های عنکبوتی در بسیاری از بیماران نشستن یا ایستادن بلندمدت در اکثر روزهای هفته است. همچنین رگ های عنکبوتی در سنین بالاتر و دوران بارداری شایع تراند. ضمناً قرار گرفتن در معرض نور خورشید، تغییرات هورمونی یا آسیب دیدگی می تواند علت رگ های عنکبوتی باشد.
عامل های خطر رگ های عنکبوتی
عامل‌های زیر خطر ایجاد شدن رگ های عنکبوتی را افزایش می دهد:
- ژنتیک: سابقه خانوادگی رگ های عنکبوتی در بالغ بر 90 درصد بیماران دچار این عارضه وجود دارد.
- بارداری: افزایش جریان خون در سراسر بدن در ترکیب با اضافه وزن جنین باعث می شود فشار بیشتری در دوران بارداری به سیاهرگ های پا وارد شود. رگ های عنکبوتی برخی بانوان پس از زایمان محو می شود، هرچند این عارضه می تواند دائمی هم بشود.
- مؤنث بودن: رگ های عنکبوتی معمولاً در بانوان شایع تر از آقایان است.
- مسن بودن: دریچه های سیاهرگ ها معمولاً به مرور زمان ضعیف تر می شود. عضلات ساق پا که به نگه داشتن وریدهای پا کمک می کنند و وریدها را قادر می سازند که خون را رو به بالا پمپاژ کنند، به موازات افزایش سن ضعیف تر می‌شوند.
- اضافه وزن داشتن: اضافه وزن فشار مضاعفی را به سیاهرگ های پا وارد می کند.
- هورمون‌ها: روش های پیشگیری از بارداری هورمونی و درمان های هورمونی یائسگی خطر ایجاد رگ های عنکبوتی را افزایش می دهند، چون استروژن دریچه های وریدها را ضعیف می کند.
- نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت: وقتی چند ساعت در یک وضعیت می نشینید، سیاهرگ های پاها مجبوراند برای پمپاژ رو به بالای خون به سمت قلب سخت تر کار کنند.
- تشکیل شدن لخته خون از قبل یا آسیب دیدن سیاهرگ: وجود لخته خون می تواند به دریچه ها آسیب بزند و قابلیتشان را برای ارائه عملکرد مناسب از بین ببرد.
- تحمل فشار شدید در صورت: استفراغ، عطسه و سرفه شدید می تواند علت وارد شدن فشار شدید به صورت باشد. برخی بانوان به دلیل فشاری که حین زایمان تحمل می کنند، رگ های عنکبوتی روی صورتشان ایجاد می شود.
- آسیب دیدگی ناشی از تابش نور خورشید: نور ماوراءبنفش خورشید می تواند به پوست آسیب بزند و باعث متلاشی شدن رگ‌ها یا ایجاد رگ های عنکبوتی، به ویژه روی صورت شود.
تفاوت های بین رگ های عنکبوتی و واریسی
رگ های عنکبوتی و واریسی دو عارضه وریدی اند که هر دو در مشکلات مشابهی ریشه دارند. مشکل اصلی در رگ های واریسی از اختلال در عملکرد دریچه های وریدی نشأت می گیرد. خونی که در سیاهرگ در جریان است، به درستی به سمت قلب برنمی گردد و در نتیجه سیاهرگ بزرگ می شود. علت ایجاد شدن رگ های عنکبوتی نیز همین مشکل است، هرچند احتمال ایجاد شدن رگ های عنکبوتی در اثر عواملی مانند چاقی، وراثت، بارداری و یائسگی تشدید می شود.
رگ‌های عنکبوتی و واریسی مشابهت های زیادی با هم دارند، اما تفاوت اصلی این دو به ظاهرشان مربوط می شود. رگ های واریسی، رگ هایی برجسته و متورم اند که زیر پوست پیچ خورده و تاب برداشته اند. رگ های عنکبوتی کوچک تر و سطحی تر اند. به علاوه رگ های واریسی می‌توانند بسیار دردناک باشند، اما رگ های عنکبوتی معمولاً دردناک و آزاردهنده نیستند.
نشانه ها و علائم رگ های عنکبوتی
برخی بانوان هیچ یک از علائم رگ های واریسی و عنکبوتی را ندارند. درهرحال از علائم رگ های عنکبوتی می توان به خستگی شدید، سنگینی یا درد پاها اشاره کرد. علائم پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت، تشدید می شوند و پس از استراحت و بالا گذاشتن پاها بهتر می‌شود.
علائم زیر در رگ های واریسی شایع تر است:
- نبض زدن یا گرفتگی
- ورم
- خارش
تغییر میزان هورمون ها می تواند بر علائم اثر بگذارد. به همین دلیل ممکن است علائم در زمان های خاصی از چرخه قاعدگی یا حین بارداری یا یائسگی بروز یابد.
خطرهای رگ های عنکبوتی
آسیب دیدن وریدها یا متلاشی شدن رگ‌ها می‌تواند باعث ایجاد رگ‌های عنکبوتی شود. این نوع رگ‌ها معمولاً بدون درد و بدون خطری برای سلامتی انسان هستند، اما برخی افراد به دلایل زیبایی به درمان این رگ‌های عنکبوتی می‌پردازند. روش‌های مختلفی برای بهبود ظاهر رگ‌های عنکبوتی یا حتی حذف آنها از بدن وجود دارد. اما همواره برای انجام عمل‌های درمانی، بهتر است با یک پزشک متخصص مشورت کنید که دارای تخصص در زمینه درمان‌های وریدی، پوست، مو و زیبایی یا جراحی پلاستیک باشد.
درمان رگ های عنکبوتی
هرچند رگ های عنکبوتی معمولاً بدون درداند، اما می توانند ناراحت کننده باشند؛ دراین بین برخی بیماران به دلیل ظاهر نازیبای رگ های عنکبوتی برای درمان یا درآوردن این رگ ها اقدام می کنند. روش های مختلفی برای درمان رگ های عنکبوتی وجود دارد که در ادامه آنها را توضیح می دهیم.
جوراب واریس یا جوراب فشرده کننده
پوشیدن جوراب واریس یا فشرده کننده باعث وارد شدن فشار به وریدهای پایین پا می شود. این فشار جریان خون را بهبود می دهد و از ایجاد شدن رگ های واریسی یا عنکبوتی بیشتر جلوگیری می کند. همچنین جوراب فشرده کننده ورم پا را از بین می برد و خطر لخته شدن خون را در پاها کاهش می دهد.
اسکلروتراپی و سیستم بستن
در درمان اسکلروتراپی ماده محرک مستقیماً در سیاهرگ آسیب دیده تزریق می شود. دیواره های سیاهرگ در پی تحریک شدن به یکدیگر می چسبند و درنتیجه خون نمی تواند در این ناحیه جریان پیدا کند. اسکلروتراپی ورم را کمتر می کند و باعث جمع و منقبض شدن رگ ها می شود. رگ های عنکبوتی به مرور زمان محو و ناپدید می‌شوند ولی ممکن است لازم باشد درمان چند بار تکرار شود تا نتیجه دلخواه به دست بیاید.
لیزردرمانی
پزشک از لیزر برای درمان رگ های عنکبوتی کوچک تر از 3 میلی‌متر و نزدیک به سطح پوست استفاده می کند. لیزر پرتو نوری قوی و متمرکز است که باعث بسته، لخته شدن و خشک شدن رگ عنکبوتی می شود.
جراحی
بعضی درمان های جراحی برای رگ های واریسی بزرگ تر مؤثراند و پزشکان معمولاً آنها را بر روی رگ های عنکبوتی انجام نمی دهند؛ چرا که رگ های عنکبوتی کوچک اند و غالباً به درمان های کم تهاجمی تر فوق واکنش مناسبی نشان می دهند.
پیشگیری از رگ های عنکبوتی
با رعایت توصیه‌های خود مراقبتی و ایجاد تغییرات خاص در سبک زندگی، می‌توان از ظاهر شدن رگ‌های عنکبوتی جدیدتر یا تشدید رگ‌های عنکبوتی موجود پیشگیری کرد. این توصیه‌ها شامل موارد زیر است:
- استفاده از ضدآفتاب: استفاده روزانه از ضدآفتاب می‌تواند از ایجاد رگ‌های عنکبوتی، به‌ویژه روی صورت، جلوگیری کند. هنگامی که قرار است مدتی در فضای باز باشید، بهتر است کلاه به سر بگذارید و لباس مناسب بپوشید.
- حفظ وزن در محدوده سالم: رعایت این توصیه فشار روی سیاهرگ‌ها را کاهش می‌دهد و به حفظ جریان خون مناسب کمک می‌کند.
- پوشیدن جوراب واریس: اگر سابقه رگ‌های عنکبوتی یا واریسی در خانواده‌تان وجود دارد یا نگران ابتلا به این عارضه هستید، بهتر است جوراب واریس بپوشید.
- حفظ فعالیت: از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت پرهیز کنید و حتماً بین کار به خودتان استراحت بدهید. هر سی دقیقه یک‌بار بلند شوید و راه بروید.
- نپوشیدن لباس تنگ: لباس‌هایی که در ناحیه دور کمر، پاها یا لگن بسیار تنگ‌اند، جریان خون را محدود می‌کنند و خطر ایجاد رگ‌های عنکبوتی را افزایش می‌دهند.
- محدود کردن مصرف الکل: نوشیدن الکل باعث گرگرفتگی صورت و متلاشی شدن رگ‌های برخی افراد می‌شود.
- ورزش منظم: ورزش و فعالیت بدنی گردش خون را بهبود می‌دهد و از جمع شدن خون در پاها جلوگیری می‌کند.
- بالا گذاشتن پاها: بالا گذاشتن پاها در
پرسش های متداول
رگ های عنکبوتی خود به خود از بین می رود؟
واقعیت این است که رگ‌های عنکبوتی روی پاها معمولاً به مرور زمان تشدید می شود. این رگ ها معمولاً خود به خود از بین نمی روند و اگر هم این اتفاق رخ بدهد، بسیار نادر است.
آیا ایجاد رگ های عنکبوتی مشکل ناراحت کننده ای است؟
رگ‌های عنکبوتی معمولاً نگران‌کننده نیست و مشکلی محسوب نمی شود که به درمان نیاز داشته باشد. اما اگر ناراحت هستید یا ظاهر رگ‌ها ناراحتتان می‌کند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
چه دلایلی باعث تشدید رگ های عنکبوتی می شود؟
پوشیدن لباس هایی که در ناحیه دور کمر، پا یا لگن تنگ است، جریان خون را محدود می کند و خطر ایجاد رگ‌های عنکبوتی را افزایش می دهد. در استفاده از سونا یا وان آب داغ زیاده روی نکنید. حرارت شدید باعث ورم کردن سیاهرگ‌ها می شود و خطر اتساع و برآمده شدن رگ‌ها را بالاتر می برد.
ورزش به رفع رگ های عنکبوتی کمک می کند؟
ورزش به برخی بیماران دچار رگ های واریسی و عنکبوتی کمک می کند. ورزش مفید است، چون گردش خون را در سراسر بدن بهبود می دهد. بیشتر شدن گردش خون بهبود چشمگیری را در ظاهر نازیبای رگ های عنکبوتی یا واریسی به دنبال دارد.
رگ های عنکبوتی می توانند خودشان را ترمیم کنند؟
متأسفانه رگ های عنکبوتی به‌طور طبیعی التیام پیدا نمی کنند. هرچند کاهش وزن فشار روی سیاهرگ ها را کم می کند و ورزش منظم برای کاهش ورم و بهبود جریان خون در پاها مفید است، آسیب وریدی و علائم، علی‌رغم ورزش و لاغری همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند.
وجود رگ های عنکبوتی به معنای اختلال در گردش خون است؟
رگ‌های عنکبوتی معمولاً بدون‌خطراند، البته وجود این عارضه می تواند علامت ضعیف بودن گردش خون و تشکیل رگ های واریسی باشد.
