وارفارین یک نوع داروی ضد انعقاد است که برای درمان لخته‌های خون استفاده می‌شود و می‌تواند احتمال ایجاد لخته خون در بدن را کاهش دهد. اگر لخته‌های خون در پاها یا ریه‌ها شکل بگیرند، ممکن است منجر به سکته مغزی، حمله قلبی یا بیماری‌های خطرناک دیگر شود. وارفارین به گروهی از داروهای ضد انعقاد خون تعلق دارد که در عملکردشان شباهت‌هایی دارند و برای درمان بیماری‌های مشابه استفاده می‌شوند. این دارو برای پیشگیری از تشکیل لخته در بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. وارفارین با مسدود کردن فاکتورهای تشکیل لخته خون که در زمان ایجاد لخته نیاز دارند، این کار را انجام می‌دهد.
دوزهای مختلف قرص وارفارین
دوز دارو: 1 میلی‌گرم، 2 میلی‌گرم، 2.5 میلی‌گرم، 3 میلی‌گرم، 4 میلی‌گرم، 5 میلی‌گرم، 6 میلی‌گرم، 7.5 میلی‌گرم و 10 میلی‌گرم.
موارد استفاده از قرص وارفارین
مصرف این دارو برای از بین بردن لخته خون (مثلاً ترومبوز عمیق وریدی–DVT یا آمبولی ریوی–PE) و یا پیشگیری از ایجاد لخته در بدن است. ممانعت از ایجاد لخته خون در کاهش احتمال سکته مغزی و قلبی موثر است. مواردی که احتمال ایجاد لخته را بالا می‌برند، شامل نوعی بی‌نظمی خاص در ریتم قلب (آریتمی–فیبریلاسیون قلبی)، جایگزینی دریچه قلب، داشتن حمله قلبی جدید و جراحی‌های خاص (مانند تعویض زانو و لگن) می‌شوند. معمولاً وارفارین را رقیق کننده خون نیز می‌نامند، اما اصطلاح دقیق‌تر آن داروی ضد انعقاد خون است. به وسیله کاهش برخی مواد در خون (پروتئین‌های لخته کننده خون)، گردش خون در بدن را تسهیل می‌کند.
موارد منع استفاده از قرص وارفارین
در صورت ابتلا به موارد زیر، قرص‌های وارفارین را مصرف نکنید:
- حساسیت به وارفارین سدیم یا ترکیبات دارویی دیگر
- باردار یا شیرده هستید یا قصد باردار شدن دارید.
- مشکلات کبدی و کلیوی دارید.
- مبتلا به عفونت غشای داخلی قلب بوده‌اید.
- به بیماری (مانند زخم معده) مبتلا هستید که باعث تسهیل خونریزی یا کبودی می‌شود.
- مبتلا به فشار خون بالا هستید.
- داروهای گیاهی مانند علف چای (گل راعی) برای درمان افسردگی مصرف می‌کنید.
تا 24 ساعت پس از جراحی یا زایمان، از مصرف قرص‌های وارفارین خودداری کنید.
برای مصرف قرص وارفارین در موارد زیر با پزشک مشورت کنید:
- قصد انجام جراحی یا عمل دندانپزشکی دارید. دندانپزشک و پزشک خود را در مورد اینکه وارفارین مصرف می‌کنید، مطلع کنید. پزشک باید با متخصصی که قرص‌های وارفارین را برای شما تجویز کرده مشورت کند. این کار باید قبل از انجام جراحی یا عمل دندانپزشکی انجام شود. احتمالاً نیاز به توقف یا تغییر دوز مصرفی قرص‌های وارفارین برای مدت کوتاهی داشته باشید. قرص‌های وارفارین ممکن است روی بی‌حسی تزریق شده تاثیر بگذارد یا باعث خونریزی شود.
- از آنجایی که ممکن است نیاز به تغییر مقدار مصرفی دارو داشته باشید، در زمان مصرف قرص‌های وارفارین، در صورت کاهش وزن، ابتلا به بیماری جدی و مشکلات کلیوی یا افزایش مصرف ویتامین K به پزشک مراجعه کنید.
مصرف قرص وارفارین به چه صورت است؟
اطلاعاتی که برای دوزها بیان می‌شوند برای قرص خوراکی وارفارین هستند. این اطلاعات شامل تمامی دوزها و اشکال دارویی وارفارین نمی‌شوند. دوز مصرفی، شکل دارو و هر چند وقت باید قرص وارفارین را مصرف کنید، به موارد زیر بستگی دارند:
- سن
- بیماری که می‌خواهید درمان شود.
- بیماری چقدر وخیم است.
- ابتلا به دیگر بیماری‌ها
- چگونگی واکنش بدن شما به دوز اول
میزان دوز مصرفی برای مواردی همچون: کاهش احتمال حمله قلبی بعدی، فوت یا سکته مغزی، درمان و جلوگیری از لخته شدن خون در فیبریلاسیون دهلیزی یا عوض کردن دریچه قلب و درمان و پیشگیری از لخته شدن خون در اندام‌های تحتانی و ریه‌ها به شکل زیر است:
- دوز مصرفی برای بزرگسالان (افراد 18 سال و به بالا)
دوز مصرفی وارفارین سدیم بر اساس آزمایش خون زمان پروترومبین (تست PT) محاسبه می‌شود. معمولاً با دوز 5 تا 10 میلی‌گرم در روز شروع می‌شود. ممکن است به مرور زمان و بسته به شرایط و آزمایش خون بیمار، دوز مصرفی تغییر کند.
- دوز مصرفی برای کودکان (افراد 0 تا 17 سال)
دوز موثر و بی‌خطر برای مصرف این گروه سنی هنوز ارائه نشده است.
نکات مهم در مصرف دوزهای خاص:
- در صورتی که سن بیمار بیش از 60 سال باشد، احتمالاً حساسیت بیشتری به وارفارین نشان دهد. پزشک ممکن است مصرف دوز پایین‌تری را به بیمار توصیه کند.
- افرادی که نژاد آسیایی دارند معمولاً نیاز به مصرف وارفارین با دوز پایین‌تری نیز دارند. در این صورت پزشک احتمالاً مصرف دوز پایین‌تری را به بیمار توصیه کند.
تداخلات دارویی قرص وارفارین
ممکن است در مصرف قرص‌های خوراکی وارفارین با دیگر داروها، ویتامین‌ها یا داروهای گیاهی که شما مصرف می‌کنید، تداخل دارویی ایجاد شود. این تداخلات زمانی رخ می‌دهند که ماده‌ای در داروی مصرفی شما عملکرد آن را تغییر دهد. این تداخلات ممکن است خطرناک باشند یا مانع فعالیت مناسب دارو شوند.
برای پیشگیری از بروز اختلالات دارویی، پزشک شما باید تمامی داروهای مصرفی شما را بررسی کند. شما باید حتماً در مورد تمامی داروها، ویتامین‌ها یا داروهای گیاهی که مصرف می‌کنید، پزشک خود را مطلع کنید. برای اطلاع از نحوه تداخل قرص وارفارین با دیگر مواد مصرفی خود، با پزشک یا داروساز مشورت کنید. به این ترتیب می‌توانید از بروز تداخلات دارویی جلوگیری کنید و مصرف داروی مناسب را برای درمان خود انتخاب کنید.
برخی از داروهایی که مصرف آنها ممکن است باعث اختلال در عملکرد وارفارین شوند به صورت زیر هستند:
داروهای ضد انعقاد خون
زمانی که وارفارین را همراه با داروهای ضد انعقاد خون مصرف می‌کنید، احتمال خونریزی افزایش می‌یابد. این داروها عبارتند از:
- مهارکننده‌های Xa، مانند:
- داروی آپیکسابان
- داروی ادوکسابان
- داروی ریواروکسابان
- مهارکننده‌های بی‌واسطه ترومبین، مانند:
- داروی دابیگاتران
داروهای ضد پلاکت خون
در صورتی که وارفارین را همراه با داروهای ضد پلاکت خون مصرف می‌کنید، احتمال خونریزی افزایش می‌یابد. این داروها عبارتند از:
- مهارکننده پلاکت خون P2Y12، مانند:
- داروی کلوپیدوگرل
- داروی پراسوگرل
- داروی تیکاگرلور
داروهای غیراستروئیدی ضد التهابی (NSAIDs)
در صورتی که وارفارین را همراه با داروهای غیراستروئیدی ضد التهابی مصرف می‌کنید، احتمال خونریزی افزایش می‌یابد. این داروها عبارتند از:
- آسپرین
- دیکلوفناک
- ایبوپروفن
- ایندومتاسین
- کتوپروفن
- کتورولاک
- ملوکسیکام
- نابومتون
- ناپروکسن
- اکساپروزین
- پیروکسیکام
داروهای ضد افسردگی
در صورتی که وارفارین را همراه با داروهای مهارکننده اختیاری بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارکننده اختیاری بازجذب سروتونین-نوراپی نفرین (SNRIs) مصرف می‌کنید، احتمال خونریزی افزایش می‌یابد. این داروها عبارتند از:
- SSRIها عبارتند از:
- سیتالوپرام
- اس سیتالوپرام
- فلوکستین
- فلووکسامین
- پاروکستین
- سرترالین
- ویلازودون
- ورتیوکستین
- SNRIها عبارتند از:
- دولوکستین
- ونلافاکسین
داروهای آنتی بیوتیکی و ضد قارچی
فعالیت وارفارین در بدن ممکن است توسط برخی از آنتی بیوتیک‌ها و داروهای ضد قارچی تغییر کند. در هنگام شروع یا توقف مصرف آنتی بیوتیک یا داروی ضد قارچی، پزشک ممکن است شما را به دقت تحت نظر بگیرد. این داروها عبارتند از:
- آنتی بیوتیک‌ها عبارتند از:
- ماکرولیدها مانند:
- آزیترومایسین
- کلاریترومایسین
- اریترومایسین
- کوتریموکسازول (سولفامتوکسازول/تری متوپریم)
- ماکرولیدها مانند:
- ضد قارچ‌ها عبارتند از داروهای ضد قارچی آزول، مانند:
- فلوکونازول
- ایتراکونازول
- کتوکونازول
- پوساکونازول
- وریکونازول
محصولات گیاهی
مصرف برخی گیاهان همراه با وارفارین ممکن است باعث بیشتر شدن اثر رقیق کنندگی خون شوند. مثلاً:
- سیر
- جینکو بیلوبا
برخی گیاهان ممکن است باعث کاهش اثر رقیق کنندگی خون با استفاده از وارفارین شده و احتمال ایجاد لخته بیشتر شود. مثلاً:
- کوآنزیم Q10
- گل راعی
- جینسنگ
داروهایی که بر روی آنزیم CYP450 اثر می‌گذارند
آنزیم CYP450 به بدن در تجزیه و پردازش داروها کمک می‌کند. داروهایی که روی این آنزیم اثر می‌کنند، ممکن است روی تنظیم فعالیت وارفارین در بدن نیز موثر باشند.
مقدار وارفارین موجود در بدن می‌تواند با مصرف داروهای خاصی افزایش یابد. این امر ممکن است احتمال خونریزی را افزایش دهد. این داروها عبارتند از:
- آمیودارون
- افاویرنز
- ایزونیازید
- مترونیدازول
- پاروکستین
- سولفامتوکسازول
- وریکونازول
برخی گیاهان و داروها می‌توانند سرعت عملکرد CYP450 را افزایش دهند. این امر ممکن است مقدار وارفارین بدن را کاهش داده و احتمال ایجاد لخته را افزایش دهد. این مواد عبارتند از:
- کاربامازپین
- نویراپین
- فنوباربیتال
- ریفامپین
- گُل راعی (علف چای)
نکات مهم در مصرف وارفارین
در صورتی که پزشک مصرف وارفارین را تجویز کرد، نکات زیر را به یاد داشته باشید.
نکته عمومی
ممکن است در هنگام درمان نیاز به نصف کردن قرص‌های وارفارین داشته باشید. با پزشک خود در مورد تهیه تقسیم کننده قرص مشورت کنید.
نگهداری
- دمای مناسب برای نگهداری دارو 20 تا 25 درجه سانتی‌گراد است.
- وارفارین را در فریزر قرار ندهید.
- دور از نور و گرما نگهداری شود.
- داروها را نزدیک فضاهای مرطوب مانند حمام قرار ندهید.
تمدید کردن
نسخه این دارو قابل تمدید است و نیاز به نسخه جدید برای تهیه مجدد دارو ندارید. پزشک تعداد دفعات مجاز برای تمدید نسخه را در آن یادداشت خواهد کرد.
در هنگام مسافرت
زمانی که در مسافرت دارو را مصرف می‌کنید:
- دارو را همیشه همراه خود داشته باشید. در هنگام پرواز، هرگز آن را در کیف مسافرتی (چمدان) قرار ندهید و در کیف دستی خود داشته باشید.
- نگران اثر دستگاه‌های اشعه ایکس فرودگاه نباشید. اشعه ایکس به دارو آسیب نمی‌زند.
- احتمالاً کارکنان پرواز از شما بخواهند برچسب داروخانه‌ای دارو را ارائه دهید. همیشه بطری که برچسب تجویز دارو دارد را همراه خود داشته باشید.
- دارو را در داشبورد یا داخل وسیله نقلیه نگذارید. در زمانی که هوا بسیار گرم یا سرد است، هرگز آن را داخل ماشین رها نکنید.
عوارض جانبی وارفارین
خواب آلودگی از عوارض جانبی وارفارین نمی‌باشند، اما می‌تواند عوارض جانبی دیگری را ایجاد کند.
عوارض جانبی رایج‌تر
عوارض جانبی مرسوم‌تر که در زمان مصرف وارفارین ممکن است ایجاد شوند مربوط به خونریزی غیرعادی هستند. عوارض جانبی احتمالی عبارتند از:
- کبودی غیر طبیعی مانند:
- کبودی که علت مشخصی ندارد.
- بزرگ شدن اندازه کبودی
- خونریزی بینی
- خونریزی لثه
- خونریزی در اثر بریدگی که مدت زیادی طول می‌کشد تا متوقف گردد.
- خونریزی شدیدتر در دوره قاعدگی یا خونریزی واژن
- ادرار قهوه‌ای یا صورتی
- مدفوع قرمز یا سیاه
- سرفه همراه با خون
- استفراغ خونی یا موادی که مشابه تفاله قهوه هستند.
عوارض جانبی خطرناک
در صورت تجربه هر یک از این عوارض جانبی، باید به سرعت با پزشک خود تماس بگیرید. اگر علائم بروز این عوارض احتمالاً منجر به فوت بیمار می‌شود یا شما در وضعیت اضطراری قرار دارید، باید به خدمات اورژانس تماس بگیرید.
یکی از عوارض جانبی ممکن از مصرف وارفارین، مرگ بافت پوستی است که زمانی رخ می‌دهد که لخته‌ای در جریان خون ناحیه‌ای از بدن را مسدود کند. علائم ممکن از این عارضه عبارتند از:
- درد
- تغییر در دما و رنگ ناحیه‌ای از بدن
- سندرم انگشتان بنفش پا
- درد و تغییر رنگ به‌صورت تیره یا بنفش در انگشتان پا
قیمت قرص وارفارین
برند و تعداد قرص‌هایی که تهیه می‌کنید، در هزینه دارو تاثیر دارد. زمانی که هزینه مطرح است، کشور سازنده دارو نیز مهم است.
سوالات پرتکرار
آیا وارفارین پر خطر یا با هشدار بالا است؟
داروهای ضد انعقاد خون در دسته داروهای پرخطر قرار می‌گیرند.
چه مدت می‌توان وارفارین مصرف کرد؟
اگر مصرف وارفارین به علت ممانعت از ایجاد لخته خون است یا قبلاً مبتلا به لخته شدن خون بودید، احتمالاً باید بیش از 6 ماه این دارو را مصرف کنید، حتی ممکن است تا آخر عمر نیاز به مصرف این دارو داشته باشید.
آیا با وجود مصرف وارفارین می‌توان به صورت عادی زندگی کرد؟
مصرف داروهای ضد انعقاد خون شاید خسته کننده باشد، اما با این حال باز هم می‌توانید زندگی عادی داشته باشید.
در صورتی که به مدت یک روز فراموش شود وارفارین مصرف کنید، چه اتفاقی می‌افتد؟
در صورتی که مصرف یکی از دوزهای وارفارین را فراموش کردید، بلافاصله پس از به یادآوردن، آن را مصرف کنید. اگر این فراموشی تا روز بعد ادامه یافت، دوز فراموش شده را مصرف نکنید و تا نوبت بعدی مصرف قرص وارفارین صبر کنید. دوز فراموش شده را برای جبران، همراه با دوز جدید مصرف نکنید.
آیا مصرف وارفارین روی خواب اثر دارد؟
قرص وارفارین خوراکی باعث خواب آلودگی نمی‌شود.
در هنگام مصرف وارفارین، خوردن چه غذاهایی بی‌خطر است؟
مصرف این غذاها در هنگام استفاده از وارفارین بی‌خطر است: گوشت، ماهی و تخم مرغ. شیر، پنیر و ماست.
آیا مصرف وارفارین باعث بهتر شدن حال بیمار می‌شود؟
توجه کنید که مصرف داروهای رقیق کننده خون ممکن است باعث نشوند هر روز بهتر شوید. اما، این درمان، یکی از بهترین کارها برای پیشگیری از سکته مغزی است.
آیا جایگزینی برای قرص وارفارین وجود دارد؟
داروهای دیگری برای درمان بیماری شما وجود دارند. برخی از آنها ممکن است بیشتر مناسب شما باشند. در مورد گزینه‌های دیگر که ممکن است مناسب شما باشند، با پزشک مشورت کنید.
آیا در دوره بارداری می‌توان وارفارین مصرف کرد؟
از آنجایی که وارفارین ممکن است باعث نقص مادرزادی و اختلالات خونریزی در نوزاد شود، مصرف این دارو در دوره بارداری توصیه نمی‌شود.
