واریس یک بیماری عروقی است که ممکن است به دلایل مختلفی از جمله رفلاکس رگ ایجاد شود. این بیماری می‌تواند علائم مختلفی از جمله پادرد، تورم، درد، سنگینی، خستگی پاها و گرفتگی شبانه‌ی پاها را به همراه داشته باشد. اگر بیماری رفلاکس عروق سطحی درمان نشود، ممکن است به تغییرات در پوست و مشکلات دیگر منجر شود. به همین دلیل، درمان رگ‌های واریسی از اهمیت بالایی برخوردار است.
عوارض درمان نکردن واریس
واریس اگر مدت طولانی درمان نشود خطرات جدی برای سلامت فرد خواهد داشت که باعث درد و بستری شدن فرد می‌شوند. عوارض عدم درمان بیماری‌های عروقی عبارتند از:
تغییرات پوست
پوست اطراف رگ واریسی براق خواهد شد و چرب و نازک به نظر خواهد رسید و رنگ آن تیره‌تر و تقریباً کبود خواهد شد. این مشکل در صورت عدم درمان به مرور زمان شدیدتر و عمیق‌تر می‌شود. پوست اطراف رگ واریسی تحریک‌پذیر شده و به قدری ظریف خواهد شد که حتی با جوش زدن هم آسیب خواهد دید.
با اینکه این علائم خطر جدی برای سلامت فرد ندارند، اما باعث می‌شوند که بسیاری از افراد نگران ظاهر پوست خود شوند. درماتیت ناشی از واریس در صورتی که درمان نشود باعث عفونت خواهد شد.
خارش
یکی از رایج‌ترین علائم واریسی که درمان نشده است، احساس خارش می‌باشد. معمولاً در صورتی که رگ‌های واریسی مشخص نباشند این علامت با خشکی پوست اشتباه گرفته می‌شود. این علامت خفیف‌ترین مورد در این فهرست بوده و معمولاً با داروها و پمادهای بدون نیاز به نسخه درمان خواهد شد. مشاوره نزد متخصص برای اطمینان از اینکه مشکل جدی در زیر پوست رخ نداده ضروری است.
تورم
وقتی که خون از پاها به دلیل معیوب بودن دریچه‌های داخل دیواره‌ی رگ‌ها به خوبی خارج نمی‌شود، خون تجمع پیدا می‌کند. این امر باعث بزرگ شدن قسمتی از رگ که خون در آن جمع شده خواهد شد.
در حالیکه برخی افراد مبتلا به واریس هیچ ناراحتی ندارند، اما برخی دیگر تورم، گرفتگی، خستگی و حتی احساس سوزش در پا دارند.
درد و گرفتگی
چون واریس گردش خون در رگ‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اکسیژنی که توسط خون جابه‌جا می‌شود به قسمت‌های مورد نظر نخواهد رسید و باعث گرفتگی عضلانی در نزدیکی رگ معیوب خواهد شد. این گرفتگی‌ها دردناک و گاهی طاقت‌فرسا بوده و ممکن است به شدت روی توانایی حرکت فرد تأثیر بگذارند.
ترومبوفلبیت سطحی (STP)
ترومبوفلبیت به تورم و التهاب رگ در اثر لخته شدن خون گفته می‌شود. ترومبوفلبیت دو نوع اصلی دارد: ترومبوز ورید عمقی (رگ‌های عمقی‌تر و بزرگتر را درگیر می‌کند) و ترومبوفلبیت سطحی (رگ‌های نزدیک سطح پوست را درگیر می‌کند). این مشکل معمولاً STP نامیده می‌شود.
ترومبوفلبیت معمولاً با علائم زیر همراه است:
- التهاب (تورم) قسمتی از بدن که درگیر است.
- درد قسمتی از بدن که درگیر است.
- قرمزی، داغی و حساسیت پوست روی رگ.
- اغلب توده‌ی سفت یا غده‌ای در رگ حس می‌شود.
STP از مشکلات رایج ناشی از واریس است؛ چون خون تجمع پبدا می‌کند و به خوبی جریان نمی‌یابد. اما می‌تواند نشان دهنده‌ی مشکل زمینه‌ای مربوط به لخته شدن خون نیز باشد. در برخی موارد هم ممکن است لخته‌ی خونی در رگ‌های دیگر، مانند عروق عمقی (DVT)، وجود داشته باشد که خطرناک خواهد بود.
ترومبوز ورید عمقی (DVT)
اگر لخته خون در رگ واریسی در نزدیکی ورید عمقی یا ورید پرفوران ایجاد شود، ممکن است وارد سیستم عمقی بدن شده و باعث DVT یا ترومبوز ورید عمقی شود. به عنوان مثال، ترومبوز سیاهرگ صافن بزرگ می‌تواند به رگ فمورال کشیده شود و باعث آمبولی ریه (PE) شود. همچنین، لخته خون در رگ واریسی می‌تواند وارد ورید پرفوران شده و از آن‌جا به سیستم عمقی بدن منتقل شود.
آمبولی ریه یک مشکل جدی است و ممکن است منجر به مرگ شود. افراد مبتلا به آمبولی ریه دچار درد قفسه سینه و تنگی نفس می‌شوند. آمبولی ریه خفیف در افراد سالم ممکن است تشخیص داده نشود. افراد مبتلا به آمبولی ریه باید بستری شده و با داروهای رقیق کننده خون درمان شوند.
هموراژ وریدی
احتمال خونریزی و پارگی رگ در رگ‌های واریسی بالاتر است. رگ‌های واریسی به مرور زمان بزرگتر شده و دیواره‌های رگ ضعیف‌تر می‌شوند و رگ برجسته می‌شود. این رگ‌های ضعیف شده تحت فشار بیشتری هم هستند (که به خاطر رفلاکس رگ یا بک فلو و جمع شدن خون در این رگ‌هاست). در نتیجه این فشار زیاد باعث پارگی رگ و خونریزی خواهد شد. چون فشار زیادی به این رگ‌ها وارد می‌شود، مانند سرخرگ خونریزی خواهند کرد. رگ‌های واریسی که مستعد این مشکل هستند، رگ‌هایی هستند که نزدیک سطح پوست قرار دارند.
اکثر بیماران گفته‌اند که این مشکل بعد از حمام با آب گرم (آب گرم باعث شل شدن و گشاد شدن رگ‌ها شده و خون بیشتری جمع خواهد شد) یا در طول خواب رخ می‌دهد. این مشکل معمولاً دردی ندارد و بیماران اظهار داشته‌اند که فقط به خاطر احساس وجود چیز نمناکی در رختخواب متوجه این مشکل شده‌اند. بیمارانی که در حال مصرف رقیق کننده‌ی خون بوده‌اند، خون زیادی را از دست خواهند داد؛ مخصوصاً اگر در رختخواب و خواب باشند. برخی از افراد نیازمند تزریق خون می‌شوند. خطر پاره شدن رگ‌های عنکبوتی ریز آبی در اطراف قوزک پا به اندازه‌ی رگ‌های برجسته‌ی بزرگتر خواهد بود. اگر فردی را می‌شناسید که دچار خونریزی از رگ‌های واریسی شده است، به او بگویید به پزشک مراجعه کند. درمان به عدم پارگی مجدد رگ کمک خواهد کرد.
زخم پای وریدی
زخم پا شدیدترین حالت اختلال وریدی مزمن است. این مشکل زخم پای وریدی نامیده می‌شود. در 70% موارد زخم‌های پای مزمن، زخم پای وریدی است. در نتیجه زخم پای وریدی شایع‌تر از زخم پای دیابتی یا زخم پای شریانی است. این مشکل ناش از فشار مداوم و طولانی بر رگ‌های پا به دلیل: 1) رفلاکس وریدی (بازگشت خون به داخل رگ) ناشی از معیوب بودن دریچه‌ی رگ، 2) مسدود بودن رگ‌های عمقی یا 3) عدم توانایی استفاده از عضلات ساق پا یا ترکیبی از این موارد است.
رفلاکس وریدی رایج‌ارین دلیل ایجاد زخم پای وریدی است. فشار اضافی در رگ‌های پا (که این وضعیت را هایپرتنشن وریدی می‌نامیم) باعث واکنش التهابی می‌شود. سپس التهاب باعث تغییراتی در پوست، معمولاً در اطراف قوزک پا می‌شود (این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که فشار به بیشترین حد خود برسد). این روند التهابی باعث قهوه‌ای رنگ شدن یا تغییر رنگ پوست قوزک پا می‌گردد و نهایتاً پوست باز خواهد شد. زخم پا را می‌توان با درمان مشکل وریدی زمینه‌ای درمان کرد.
استازیس وریدی و اگزمای وریدی
تغییر پوستی به تیره شدن پوست به عنوان استازیس وریدی شناخته می‌شود. این وضعیت معمولاً به دلیل التهاب پوست و خارش همراه باشد و نشانگر بیماری وریدی قدیمی و طولانی‌مدت به نام نارسایی مزمن وریدی است. پیشرفت این وضعیت ممکن است منجر به ایجاد زخم شود.
با اقدامات به موقع و استفاده از درمان‌های غیرتهاجمی، می‌توان زخم پای وریدی را درمان کرد. اگر علائم نارسایی مزمن وریدی مانند تغییر رنگ پوست اطراف قوزک پا را تجربه می‌کنید، باید مشکل زمینه‌ای را درمان کنید تا از ایجاد زخم جلوگیری شود.
رگ‌های واریسی را نادیده نگیرید
در حالیکه بسیاری از رگ‌هایی که ظاهر بدی دارند سطحی هستند، اما عدم توجه به آن‌ها خطراتی به همراه خواهد داشت. باید رگ‌هایی که مشخص هستند و دیده می‌شوند بررسی شوند و در صورت نیاز پزشک آن‌ها را درمان کند تا از مشکلات دیگری که ممکن است باعث ناراحتی، استرس و بیماری‌های جدی گردد جلوگیری شود. امروزه روش‌های مختلفی برای درمان رگ‌های واریسی وجود دارد و پزشک متخصص بعد از بررسی شرایط شما و انجام معاینات لازم، بهترین روش را به شما پیشنهاد خواهد داد.
سؤالات متداول
ماندگاری رگ‌های واریسی چقدر است؟
در اکثر موارد، رگ‌های واریسی که در طول دوران بارداری ایجاد شده‌اند، 2-3 هفته بعد از زایمان خودبه‌خود برطرف می‌شوند. در سایر افراد ممکن است رگ‌های واریسی بعد از درمان هم مجدداً ایجاد شوند.
آیا واریس بعد از درمان مجدداً رخ می‌دهد؟
اگرچه درمان مؤثر است، اما احتمال بازگشت رگ‌های واریسی وجود دارد. احتمال ابتلای مجدد به واریس در افرادی که بعد از درمان باردار می‌شوند بیشتر است. اگر چاق هستید یا سبک زندگی بی‌تحرکی دارید، احتمال بازگشت واریس در شما زیاد خواهد بود.
چه وقت باید برای واریس به پزشک مراجعه کرد؟
اگرچه واریس عمدتاً خطرناک نیست، اما باید برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. اگر نگران ظاهر رگ‌های واریسی هستید، یا اگر باعث ناراحتی شما می‌شوند، درمان می‌تواند به شما کمک کند. اگر رگ‌ها یا پوستتان مشکلات زیر را دارند فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- خونریزی.
- تغییر رنگ.
- درد یا احساس داغی در زمان لمس.
- تورم.
ممکن است عدم درمان رگ‌های واریسی باعث مشکل اورژانسی شود؟
در برخی افراد وقتی که رگ‌های واریسی نزدیک به سطح پوست پاره می‌شوند، خونریزی رخ می‌دهد. اگرچه این مشکل خطرناک نیست، اما باید به پزشک مراجعه کنید و آن را درمان کنید تا پیشرفت نکند. اگر خونریزی شدید است یا بند نمی‌آید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
آیا می‌توان واریس را بدون جراحی درمان کرد؟
روش‌های کم‌تهاجمی وجود دارند و اکثر مشکلات وریدی، از رگ‌های عنکبوتی ریز گرفته تا رگ‌های واریسی بزرگتر، بدون جراحی قابل درمان هستند. روش‌های جدیدتر شامل استفاده از گرما، چسب یا محلول تزریقی داخل رگ نیز وجود دارند.
درمان واریس باید برای هر فرد منحصر به فرد باشد. بسته به مشکل وریدی در شما، درمان می‌تواند با کمک یک روش یا ترکیبی از چند روش انجام شود.
آیا واریس خودبه‌خود برطرف می‌شود؟
واریس خودبه‌خود برطرف نمی‌شود و بهبود نمی‌یابد. ممکن است به مرور زمان بدتر شوند. این امر اهمیت درمان آن‌ها را نشان می‌دهد.
آیا واریس با کاهش وزن برطرف می‌شود؟
متأسفانه با کاهش وزن رگ‌ها نمایان‌تر خواهند شد. اما ممکن است با کاهش وزن یا تحرک داشتن علائمتان بهبود یابند. با این حال این علائم به مرور زمان مجدداً رخ خواهند داد.
