رگ‌های واریسی همیشه نیازمند درمان نیستند. اگر واریس برای شما ناراحتی ایجاد نمی کند نیازی به درمان آن نخواهید داشت. درمان این عارضه معمولاً به منظور تسکین درد و یا رفع عوارض آن انجام می شود. اگر واریس برای شما درد و ناراحتی ایجاد کرده است احتمالاً لازم است تا به پزشک مراجعه کنید. همچنین برخی از عوارض رگ های واریسی مثل زخم پا، تورم و تغییر رنگ پوست نیازمند رسیدگی و درمان خواهند بود.
انواع درمان های واریس
برای بسیاری از افراد واریس و رگ‌های عنکبوتی (نوع خفیف تر و شایع واریس) تنها یک مشکل زیبایی محسوب می شوند. ممکن است واریس برای افراد دیگر ایجاد درد و ناراحتی کند. بعضاً ممکن است واریس منجر به عوارض جدی تری نیز بشود. به منظور پیشگیری از عوارض بیشتر روش هایی برای درمان این عارضه وجود دارند:
درمان‌های خانگی
در صورت نیاز به درمان، ممکن است ابتدا روش‌های درمان خانگی برای شما تجویز شوند. این شامل موارد زیر می‌شود:
- استفاده از جوراب واریس: پس از بررسی گردش خون شما، مناسب بودن استفاده از جوراب واریس برای شما مشخص می‌شود.
- ورزش منظم
- خودداری از ایستادن طولانی مدت
- بالا نگه داشتن اندام درگیر
جوراب واریس
جوراب واریس برای همه افراد مناسب نیست. قبل از تجویز این وسیله لازم است تا گردش خون شما به وسیله سونوگرافی داپلر مورد بررسی قرار بگیرد. این جوراب ها طوری طراحی شده اند که فشار ممتدی بر روی پای شما وارد کرده و گردش خون را تقویت می کنند. این جوراب ها در محل مچ پا تنگ تر بوده و هر چقدر بالاتر می رود گشاد تر می شوند. این امر باعث تقویت گردش خون به سمت قلب خواهد شد.
این جوراب‌ها می توانند درد، تورم و ناراحتی پا در اثر واریس را رفع کنند ولی پیشگیری آن‌ها از تشدید واریس و یا ایجاد رگ های واریسی جدید مشخص نیست. توصیه می شود که از این جوراب ها به صورت طولانی مدت استفاده کنید. اگر دچار واریس دوران بارداری شده اید ممکن است جوراب واریسی برای طول دوره بارداری شما تجویز شود.
جوراب‌های واریسی در سایزها و درجه های فشاری مختلف وجود دارند. برای اکثر افراد کلاس 1(فشار خفیف) و کلاس 2(فشار متوسط) تجویز می شوند. رنگ و طرح و طول این جوراب ها نیز متفاوت خواهد بود. در صورت وجود مشکلات عمقی وریدی ممکن است لازم باشد تا از این جوراب ها تا پایان عمر استفاده کنید. در این موارد حتی پس از جراحی برای از بین بردن برخی رگ های واریسی نیز استفاده از جوراب لازم خواهد بود.
پوشیدن جوراب واریس
این جوراب ها معمولاً در اول صبح پوشیده شده و تا پایان شب همراه شما خواهند بود. ممکن است جوراب به خصوص در فصل گرم برای شما ایجاد ناراحتی کند ولی برای گرفتن نتیجه مناسب لازم است تا مطابق دستور از آن استفاده کنید. جوراب را به طور کامل بالا بکشید تا فشار مناسب بر روی پای شما وارد شود. نگذارید جوراب لوله شود چرا که باعث فشار بیش از حد خواهد شد. اگر استفاده از جوراب برای شما راحت نبوده و یا اندازه آن مناسب نیست با پزشک خود مشورت کنید. می توانید جوراب های سفارشی با سایز خود تهیه کنید. در صورت تجویز این جوراب ها اندازه پاهای شما گرفته شده و جوراب برای شما دوخته می شود. در صورت ورم داشتن پاها لازم است تا در ابتدای صبح برای اندازه گیری مراجعه کنید که ورم پاها در کمترین میزان ممکن باشد. اگر جوراب واریسی باعث خشک شدن پوست شما شده است می توانید قبل از خوابیدن از یک کرم مرطوب کننده بر روی پوست خود استفاده کنید. همچنین باید مراقب زخم، تاول و تغییر رنگ پوست خود باشید.
مراقبت از جوراب واریسی
معمولاً لازم است تا جوراب خود را هر 3 تا 6 ماه تعویض کنید. اگر جوراب شما آسیب دیده است پزشک خود را در جریان قرار دهید چرا که ممکن است کارایی آن از بین رفته باشد. جوراب ها در 2 جفت برای شما تجویز می شوند تا بتوانید در زمان شستن یک جفت از جفت دیگر استفاده کنید. شستشوی این جوراب ها با دست و آب گرم بوده و باید به دور از حرارت مستقیم خشک شوند.
تغییرات سبک زندگی
مراقبت از پوست، کاهش وزن (در صورت نیاز) و پیاده روی می توانند به درمان واریس کمک کنند. می توانید از نکات زیر نیز استفاده کنید:
- خودداری از نشستن و ایستادن طولانی مدت بدون تغییر وضعیت
- خودداری از پوشیدن کفش های پاشنه بلند به مدت طولانی. کفش هایی با پاشنه متناسب باعث تعادل عضلات ساق و تقویت گردش خون می شوند.
- بالا نگه داشتن پاها به هنگام نشستن و خوابیدن(به طور ایده آل در سطحی بالاتر از قلب)
- خودداری از روی هم انداختن پاها
- انجام فعالیت های فیزیکی با پا که باعث تقویت عضلات آن می شوند.
درمان های دیگر رگ های واریسی
اگر واریس شما به درمان بیشتر نیاز داشته و یا باعث ایجاد عوارض شده است، نوع درمان مورد استفاده به وضعیت سلامت عمومی، اندازه رگ ها، موقعیت و شدت عارضه بستگی خواهد داشت. جراح فوق تخصص عروق می تواند شما را در مورد روش های درمانی مناسب راهنمایی کند. ازجمله این روش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
اندوترمال ابلیشن
یکی از اولین روش‌های پیشنهاد شده اندوترمال ابلیشن خواهد بود. در این روش عروق واریسی با استفاده از امواج رادیویی فرکانس بالا یا لیزر بسته می شوند.
رادیوفرکوئنسی ابلیشن
در این روش دیواره عروق با انرژی فرکانس های رادیویی گرم می شود. با ایجاد یک برش کوچک در بالا یا پایین زانو دسترسی به عروق ایجاد شده و لوله کوچکی به نام کاتتر با کمک سونوگرافی وارد عروق می شود. سپس پروب دستگاه وارد کاتتر شده و امواج رادیویی را ارسال می کند. این امواج دیواره های عروق را گرم خواهد کرد تا جایی که رگ بسته شود. پس از بسته شدن رگ، خون شما به طور طبیعی به طرف رگ های سالم دیگر هدایت خواهد شد. این روش ممکن است با استفاده از بی حسی موضعی و یا تحت بیهوشی عمومی انجام شود. همچنین ممکن است برخی عوارض کوتاه مدت مثل سوزن سوزن شدن اندام (پاراستزی) پس از درمان دیده شوند. ممکن است پس از انجام ابلیشن لازم باشد تا به مدت 1 هفته از جوراب واریسی استفاده کنید.
لیزر
همانند رادیوفرکوئنسی ابلیشن در این روش نیز یک کاتتر با کمک سونوگرافی وارد ورید شما شده و در موقعیت مناسب قرار می گیرد. سپس دستگاه لیزر از طریق کاتتر به محل مورد نظر هدایت شده و ورید با استفاده از انرژی لیزر بسته می شود. لیزر به آرامی در طول ورید حرکت کرده و کل آن را خواهد بست. این روش نیز با استفاده از بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام خواهد شد. پس از درمان ممکن است در پای خود احساس گرفتگی کرده و ناحیه درمان کبود و دردناک باشد. آسیب‌های عصبی نیز محتمل بوده ولی موقت خواهند بود.
اسکلروتراپی
در صورتی که ابلیشن برای شما مناسب نباشد، ممکن است به شما روشی به نام اسکلروتراپی پیشنهاد داده شود. در این روش، یک نوع فوم مخصوص به داخل ورید تزریق می‌شود که منجر به تخریب و بسته شدن رگ می‌شود. اما اگر سابقه‌ی ترومبوز عمقی وریدی داشته باشید، ممکن است این روش برای شما مناسب نباشد. تزریق به داخل ورید با کمک سونوگرافی انجام می‌شود و می‌توان در هر جلسه چند رگ را درمان کرد. این روش معمولاً تحت بی حسی موضعی انجام می‌شود. پس از اسکلروتراپی و با جایگزین شدن وریدهای سالم به جای وریدهای آسیب دیده، رگ‌های واریسی از بین خواهند رفت. اما برای از بین رفتن کامل رگ‌ها ممکن است به چند جلسه درمانی نیاز داشته باشید. همچنین باید توجه داشت که احتمال عود مجدد عارضه وجود خواهد داشت.
با وجود اینکه تأثیر اسکلروتراپی اثبات شده است تاثیرگذاری طولانی مدت آن هنوز مشخص نیست. این روش ممکن است عوارض زیر را نیز ایجاد کند:
- ایجاد لخته در وریدهای دیگر
- سردرد
- تغییر رنگ پوست – ممکن است لکه های قهوه ای در محل درمان ایجاد شوند.
- غش کردن
- مشکلات موقت بینایی
در موارد نادر اسکلروتراپی می تواند عوارض جدی مثل سکته و حمله‌ی ایسکمیگ گذرا را به دنبال داشته باشد. بلافاصله پس از درمان می توانید راه بروید و به محل کار خود بازگردید. همچنین لازم است تا به مدت 1 هفته از جوراب واریس استفاده کنید.
عمل جراحی
اگر ابلیشن و اسکلروتراپی برای شما مناسب نباشند ممکن است از نوعی عمل جراحی به نام لیگاسیون و استریپینگ (برش و بستن) برای از بین بردن رگ های واریسی استفاده شود. جراحی رگ های واریسی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام شده و شما در طی درمان خواب خواهید بود. معمولاً در همان روز جراحی مرخص خواهید شد ولی در برخی از موارد و به خصوص انجام جراحی در هر دو پا، بیمار یک شب بستری می شود.
اگر برای جراحی ارجاع داده شده اید لازم است تا سؤالات زیر را از جراح خود بپرسید:
- چه کسی جراحی من را انجام خواهد داد؟
- زمان انتظار برای درمان چقدر خواهد بود؟
- آیا در بیمارستان بستری خواهم شد؟
- چند جلسه‌ی درمانی لازم خواهد بود؟
یکی از تکنیک‌های جراحی مورد استفاده برای رگ‌های واریسی لیگاسیون و استریپینگ است.
لیگاسیون و استریپینگ
در این تکنیک ورید آسیب دیده بسته شده و سپس برداشته می شود. برای این کار 2 برش لازم خواهد بود که یکی در نزدیکی کشاله ران ایجاد شده و حدوداً 5 سانتی متر طول خواهد داشت و برش دیگر در اطراف زانو ایجاد شده و کوچک تر خواهد بود. در این روش بالای ورید (نزدیک به کشاله‌ی ران) بسته شده و سپس یک سیم انعطاف پذیر باریک وارد رگ شده و به آرامی رگ را از بدن خارج می کند. گردش خون پاها تحت تأثیر این عمل قرار نخواهد گرفت چرا که وریدهای عمقی پا نقش ورید آسیب دیده را جبران خواهند کرد. این تکنیک می تواند باعث درد، کبودی و خونریزی شود. عوارض جدی تر این جراحی نادر بوده ولی شامل ترومبوز عمقی وریدی (شکل گیری لخته‌ی خون در وریدهای عمقی) خواهد بود. پس از عمل ممکن است تا قبل از بازگشت به محل کار خود به 3 هفته استراحت نیاز داشته باشید که این زمان به وضعیت سلامت عمومی و شغل شما بستگی خواهد داشت. همچنین لازم است تا به مدت 1 هفته پس از جراحی از جوراب واریس استفاده کنید.
ترانس ایلومینیشن فلبکتومی
این روش نسبتاً جدید است و شبهه‌هایی در مورد تاثیرگذاری و ایمنی آن وجود دارد. پزشکان این روش را به عنوان درمان عادی واریس توصیه نمی‌کنند، اما پس از توضیح کامل در مورد مزایا و معایب، ممکن است این روش انجام شود. در این روش، 1 یا 2 برش کوچک در پا ایجاد می‌شود و جراح یک چراغ به نام ترانس ایلومیناتور را در زیر پوست قرار می‌دهد تا بتوان رگ‌های آسیب دیده را مشاهده کرد. سپس وریدهای آسیب دیده بریده شده و با دستگاه ساکشن خارج می‌شوند. این روش ممکن است تحت بیهوشی عمومی و یا بی حسی موضعی انجام شود و پس از آن بروز کبودی و خونریزی محتمل است.
انسداد با چسب سیانواکریلات
روش جدید دیگری به نام انسداد با چسب سیانواکریلات نیز وجود دارد که در طی آن چسب مخصوصی به داخل ورید تزریق می شود. این چسب ورید را مسدود کرده و علائم واریس را از بین می برد. شواهد نشان می دهند که این روش مؤثر و بی خطر است ولی در حال حاضر تعداد متخصصین آموزش دیده برای انجام آن محدود بوده و دسترسی به آن کم است.
چه زمانی باید برای واریس به پزشک مراجعه کرد؟
همانند هر بیماری دیگر لازم است تا به هنگام پیشرفت علائم به پزشک مراجعه کنید. با وجود اینکه رگ های واریسی در ابتدا آسیبی ایجاد نمی کنند، طولانی شدن ایجاد این عارضه می تواند باعث ایجاد عوارضی مثل زخم، لخته و خونریزی شود. رگ‌های واریسی به ندرت عارضه جدی بوده و معمولاً نیازمند درمان نیستند ولی لازم است تا در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- ایجاد درد و ناراحتی توسط رگ های واریسی
- ناراحتی‌های پوستی بر روی رگ های واریسی
- اختلالات خواب به دلیل درد پاها
پزشک می تواند بر اساس این علائم واریس شما را تشخیص دهد البته ممکن است انجام تست های دیگر نیز لازم باشد.
پوشش بیمه برای درمان واریس
بسیاری از شرکت های بیمه هزینه درمان واریس را پوشش می دهند ولی درمان رگ های عنکبوتی تحت پوشش بیمه نخواهد بود. بهترین کار بررسی میزان پوشش بیمه قبل از اقدام برای درمان خواهد بود.
سؤالات متداول
رایج ترین روش درمانی واریس چیست؟
روش های بر پایه کاتتر مثل رادیوفرکوئنسی و لیزر برای رگ های واریسی بزرگ ترجیح داده می شوند. در این روش یک لوله باریک (کاتتر) وارد ورید شده و با سوزاندن آن باعث انسداد ورید می شود.
آیا درمان طبیعی برای واریس وجود دارد؟
درمان خانگی واریس امکان پذیر بوده و رژیم غذایی و تغییرات سبک زندگی می توانند علائم را بهتر کنند. افراد مبتلا به واریس شدید ممکن است به درمان پزشکی نیاز داشته باشند.
چگونه می‌توانم بدون جراحی واریس را درمان کنم؟
ورزش‌های هوازی سبک مثل پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری می‌توانند عضلات ساق را تمرین داده و گردش خون آن را تقویت کنند. اگر شغل شما نیازمند نشستن یا ایستادن طولانی مدت است سعی کنید به طور مداوم به خود استراحت داده و چند قدم راه بروید تا عضلات ساق شما حرکت کنند.
آیا پیاده روی برای واریس مفید است؟
پیاده روی یکی از بهترین روش‌ها برای تقویت گردش خون به خصوص در پاهاست. پیاده روی علاوه بر کاهش علائم واریس می تواند به کاهش فشار خون در شریان‌ها و وریدها نیز کمک کند.
آیا کرم های واریس موثرند؟
متاسفانه کرم ها، لوسیون ها و روغن های مورد استفاده نمی توانند دریچه های آسیب دیده ورید را ترمیم کنند. از آن جایی که این کرم‌ها اثری به جز مرطوب کردن پوست ندارند می توان گفت که تاثیری در درمان واریس نیز نخواهند داشت.
