DVT یا ترومبوز وریدی عمقی به لخته‌ای از خون در رگهای عمیق، به‌طور عمدتا در پای پا اطلاق می‌شود. این مشکل می‌تواند باعث بسته شدن جریان خون بازگشتی به قلب و آسیب دیدگی دریچه‌های یک‌طرفه عروق شود. همچنین، DVT می‌تواند با حرکت خون و انتقال به اندام‌های دیگر بدن، به‌ویژه ریه، خطر جدی برای سلامت فرد را ایجاد کند.
وجود رابطه چشمگیری بین واریس و DVT وجود دارد، اما رابطه مشخصی با آمبولی ریوی (PE) و بیماری شریانی محیطی (PAD) ندارد.
با این حال، با داشتن یک سبک زندگی فعال، پرهیز از مصرف تنباکو و افزایش تحرک، میتوان از بروز DVT جلوگیری کرد و احتمال بروز آن را کاهش داد. به‌علاوه، در صورتی که شما در خطر بروز DVT هستید، مانند داشتن تاریخچه خانوادگی از این بیماری، پزشکان ممکن است اقدام به تجویز داروهایی کنند که به کاهش این خطر کمک می‌کنند.
آیا واریس تاثیر مستقیمی بر روی DVT دارد؟
افراد مبتلا به واریس بیشتر در معرض خطر ابتلا به لخته شدن خون در پا هستند. با این وجود، درصورتیکه برای درمان واریس به موقع اقدام کنید و اقدامات مراقبتی لازم را به کار گیرید، امکان ابتلا به این عارضه تا حد زیادی کاهش خواهد یافت.
جلوگیری از ترومبوز وریدی عمقی
داشتن یک سبک زندگی سالم، ورزش مرتب، عدم استعمال دخانیات و پرهیز از مصرف بعضی داروهای ضدالتهاب می تواند به پایین آوردن احتمال بروز DVT کمک کند. احتمال بروز ترومبوز وریدی عمقی در افراد مبتلا به واریس در مقایسه با دیگران بسیار بالاتر است. برای مثال حضور در یک سفر هوایی طولانی مدت، احتمال بروز DVT را در افراد مبتلا به واریس تا حد زیادی افزایش می دهد. بنابراین توصیه ما به رفع مشکل واریس به کمک یکی از روشهای ایمن و تایید شده در دسترس است.
برخی از اقدامات لازم به منظور پیشگیری از بروز این عارضه عبارتند از:
فعال باشید
فعالیت جسمانی باعث بهبود جریان خون و کاهش احتمال ابتلا به ترومبوز وریدی عمیقی می شود. اگر کارتان شما را مجبور کرده که ساعات زیادی را پشت میز بنشینید، احتمالا با توصیه پزشک مبنی بر بلند شدن و انجام حرکات کششی در پا و کمر مواجه خواهید شد.
اگر در هواپیما هستید، تا حد امکان و در بازه های مختلف بایستید و در میان صندلی ها حرکت کنید. اگر در حال رانندگی هستید، بهتر است هر چند وقت یکبار بایستید و کمی پیاده روی کنید و پاهایتان را کش بیاورید. پزشک بعد از انجام جراحی، حتما به شما توصیه می کند که بلافاصله حرکت را به شکلی ایمن آغاز کنید تا به جریان خون در بدن کمک کنید.
جوراب واریس
اگر در خطر ابتلا به DVT قرار دارید، استفاده از جوراب واریس یا بانداژ کشی می تواند از تورم جلوگیری نموده و احتمال تشکیل لخته خونی را کاهش دهد. جوراب واریس تا زیر یا بالای زانو کشیده می‌شود و دستور پزشک هم احتمال پوشیدن تمام وقت (غیر از وقت خواب) آن است.
وزنتان را در حالت ایده ال حفظ کنید
چاقی باعث می شود که فشار بیشتری بر رگهای پا وارد شود و همین موضوع منجر به تضعیف جریان خون و تشکیل لخته خونی می شود. اگر وزنتان از حالت ایده ال بالاتر است، باید بدانید که کاهش هر چند کیلو وزن می تواند به کاهش فشار خون و بهبود جریان خون منجر شود. پزشکتان به شما در حفظ و مدیریت وزنتان در یک سطح مناسب و ایده آل کمک می کند.
سیگار نکشید
یکی از بهترین راههای پیشگیری از بروز لخته خونی، کنار گذاشتن سیگار یا به طور کلی تنباکو است. کارشناسان روشهای مختلف و موثری را برای ترک سیگار طراحی کرده اند که می توانید آنها را در نظر بگیرید.
بررسی داروهای مصرفی
پزشک در صورتی که در حال مصرف درمان جایگزینی هورمونی یا داروهای ضدبارداری خوراکی باشید و فاکتورهای خطرزای دیگر برای ترومبوز وریدی عمقی را هم داشته باشید، احتمالا شما را از مصرف این داروها منع کرده و درباره طرح درمانتان با شما صحبت خواهد کرد.
پاهایتان را بالاتر بگذارید
اگر پاهایتان را در کل روز به صورت آویزان بگذارید، باعث تجمع خون در رگ می شوید. از یک چارپایه یا صندلی برای بالاتر قرار دادن پاها و یا همترازی آن با لگن استفاده کنید.
7 نکته برای کمک به پیشگیری از بروز ترومبوز وریدی عمقی
یک گام ساده در پیشگیری از ترومبوز وریدی عمقی، تغییر در رژیم غذاییتان است. بعضی غذاها باعث افزایش احتمال تشکیل لخته خونی می شود، بنابراین افزودن بعضی غذاهای بخصوص به رژیم غذاییتان می تواند جلوی DVT را گرفته و احتمال تشکیل لخته را کاهش دهد.
برای راحتتر کردن جریان خون، آب بیشتری بنوشید
کم آبی بدن منجر به غلظت خون و افزایش احتمال تشکیل لخته خونی می شود. یکی از راههای بررسی کفایت مقدار آب مصرف، بررسی رنگ ادرارتان است؛ اگر ادرار روشن و شفافی داشته باشید، احتمالا به اندازه کافی نوشیده اید. اما هرچه رنگ ادرارتان تیره تر می شود، احتمالا آب کمی نوشیده اید و باید این مقدار را افزایش دهید.
سیر
سیر از خواص سلامتی بسیار زیادی برخوردار است که از آن جمله می توان به شکستن دسته های مضر پلاکت های به هم چسبیده در جریان خون اشاره کرد. اگر از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنید، حتما باید درباره مقدار سیر مصرفی با پزشکتان صحبت کنید چرا که ممکن است سیر با داروهای رقیق کننده خون تداخل داشته باشد.
از چربی های مضر دوری کنید
همان غذاهایی که منجر به تشکیل پلاک در رگ می شود و احتمال بروز بیماریهای قلبی را افزایش می دهد، می تواند احتمال ابتلای فرد به DVT را هم بالا ببرد. این یعنی باید کاملا از مصرف چربی مضر ترانس و چربی های اشباع در لبنیات پرچرب، گوشت پرچرب و همچنین نمک و شکر دوری کنید.
از روغن زیتون استفاده کنید
مصرف روغن زیتون (حداقل یک مرتبه در هفته) فعالیت پلاکت ها در بزرگسالان چاق غیرسیگاری را کاهش می دهد و این موضوع نشانه ای از تاثیر روغن زیتون در پایین آوردن احتمال تشکیل لخته خونی است. بعلاوه آنتی اکسیدان موجود در روغن زیتون به جلوگیری از تشکیل لخته خونی کمک می کند.
مصرف سبزیجات پربرگ را بیشتر کنید
می توانید برای جلوگیری از بروز ترمبوز وریدی عمقی، مصرف روزانه سبزیجات پربرگ را بیشتر کنید.
مصرف چربی های حیوانی در رژیم غذاییتان را محدود کنید
غذاهایی که برای سلامت قلبی و عروق مناسب نیستند، احتمال تشکیل لخته خونی را نیز افزایش می دهند. این یعنی باید تا حد امکان از چربی های مضر ترانس، از چربی اشباع در لبنیات پرچرب و گوشت های پرچرب و هرگونه شکر دوری کنید.
چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به لخته شدن خون در پا هستند؟
مشکلات بخصوصی که روی گردش جریان خونتان تاثیر می گذارد، باعث افزایش احتمال ابتلا به لخته خونی می شود و از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- صدمه یا آسیب دیدگی عروق، مانند شکستگی استخوان
- چاقی و اضافه وزن که فشار بیشتری بر رگهای پا و لگن وارد می کند
- سابقه خانوادگی ابتلا به DVT
- مصرف داروهای ضدبارداری یا انجام هورمون تراپی
- مصرف سیگار (بخصوص برای افراد سیگاری شدید)
- نشستن طولانی مدت در ماشین یا هواپیما (بخصوص اگر یکی دیگر از فاکتورهای خطرزا را نیز داشته باشید)
تعدادی عوامل می‌توانند احتمال بروز لخته خونی را افزایش دهند، این شامل موارث زیر می‌شود:
- وجود اختلالات وراثتی در فرآیند لخته شدن خون، به‌ویژه اگر شما یک یا چند فاکتور خطرزا دیگر نیز داشته باشید.
- ابتلا به سرطان
- بروز بیماریهای التهابی در روده
- نارسایی قلبی
سوالات متداول
چطور میتوان از بروز DVT پیشگیری کرد؟
توصیه‌هایی برای جلوگیری از بروز DVT عبارتند از:
- پاهای خود را در حالت سکون نگذارید و آنها را روی هم قرار ندهید. این اقدام می‌تواند از جریان خون به درستی در پاها کمک کند و از بروز DVT جلوگیری کند.
- استعمال دخانیات و تنباکو را کاملاً از فهرست عادات خود حذف کنید. چرا که استعمال دخانیات باعث افزایش احتمال بروز DVT می‌شود.
- وزن خود را در حالت ایده‌آل حفظ کنید. یکی از فاکتورهای موثر در بروز DVT، افزایش وزن است. با انجام مرتب تمرینات ورزشی و رعایت یک رژیم غذایی سالم، می‌توانید وزن خود را کنترل کنید و از بروز DVT جلوگیری کنید.
آیا ورزش به ترومبوز وریدی عمقی کمک می کند؟
ورزش به بهبود نشانه های DVT مثل تورم، درد و قرمزی کمک می‌کند. فعالیت های جسمانی باعث می‌شود تا انرژی بیشتری داشته باشید؛ اگر به DVT مبتلا هستید باید بدانید که فعال ماندن، بخصوص برای پاهایتان یک مساله ضروری است.
در صورت ابتلا به DVT از خوردن چه غذاهایی باید پرهیز کرد؟
باید مراقبت مقدار مصرفی کلم پیچ، اسفناج، جوانه بروکسل برگ چغندری که می خورید باشید. چای سبز و آب کرن بری هم تاثیر رقیق کننده دارد، پس درباره آن هم از پزشکتان سوال کنید.
آیا نوشیدن آب باعث کاهش لخته های خونی می شود؟
آب باعث می شود تا خون رقیق شود و احتمال لخته شدن خون را کاهش می دهد. باید در طول روز و برای رقیق ماندن خونتان، مقدار زیادی آب بنوشید و بهتر است که روزتان را با یک یا دو لیوان آب شروع کنید.
