ورم یا ادم بعد از زایمان، به خاطر مایع اضافی باقی مانده از بافت بدن بعد از زایمان می‌باشد. ورم اندام‌ها (دست‌ها، پاها و مچ پاها) و افزایش وزن علائم اصلی ادم هستند. ورم خفیف بسیار رایج است زیرا اکثر بانوان مقداری ورم را بعد از زایمان دارند. بدن معمولا با حفظ آب برای زایمان آماده می‌شود تا به بافت کمک کند تا با رشد نوزاد تطابق یابد. بعد از زایمان، این مایع به طور طبیعی خارج می‌شود. در این مقاله، ما می‌خواهید درمان‌های ورم پا بعد از زایمان را بررسی کنیم.
آیا ورم پا بعد از زایمان طبیعی است؟
بله. بعد از زایمان، وجود ورم در بدن کاملاً طبیعی است. در طول دوره بارداری، هورمون‌ها باعث انباشت مایعات در بدن می‌شوند. در واقع، این انباشت مایعات می‌تواند حجم خون را تقریباً تا 50 درصد افزایش دهد. بازگشت هورمون‌ها به سطح قبل از بارداری زمان‌بر است، حتی برخی از آنها.
هنگامی که مایعات در نواحی مانند صورت، دست‌ها یا پاها جمع می‌شوند، ورم قابل مشاهده است. نیروی گرانش، به ویژه زمانی که بیش از حد ایستاده باشید، می‌تواند مایعات را به سمت پایین، به عبارت دیگر مچ پا و پا، بکشد و باعث تورم بیشتر در این نواحی شود.
نشانه‌های ورم پا بعد از زایمان طبیعی و سزارین
ورم بعد از زایمان به معنای واقعی کلمه با بزرگ شدن و ورم قسمت‌هایی از بدن مشخص می‌گردد. نواحی ورم کرده ممکن است سفت، قرمز و حساس به لمس باشد، زیرا بافت برای جا دادن تمام مایعی که در خود دارد کش داده می‌شود. ممکن است زمان حرکت دادن اندام‌های متورم خود درد نیز داشته باشید. راه رفتن با پاهای ورم کرده می‌تواند سخت باشد که حتی دلیل بیشتری برای ماساژ دادن دست‌ها و پاهایتان در زمانی است که از بیمارستان به خانه می‌روید.
علت ورم پا بعد از زایمان طبیعی و سزارین
ظاهر پف آلود پس از زایمان به یک یا همه دلایل زیر مربوط است:
- مایعات باقی‌مانده از بارداری که در نه ماه گذشته جمع شده‌اند. مادرانی که در دوران بارداری دچار ورم (یا ادم) می شوند، می‌توانند تا 3 کیلوگرم مایعات اضافی ذخیره کنند.
- مایع اضافی که در طول بارداری جذب کرده‌اید. اگر در حین زایمان تزریق اپیدورال داشتید، یعنی مایعات IV دریافت کرده‌اید تا مطمئن شوند که فشار خون شما کاهش نمی‌یابد. اگر سزارین داشتید، به مایعات IV برای انجام جراحی نیاز دارید و این مایعات اضافی بلافاصله دفع نمی‌شوند.
- فشاری که در حین زایمان به خود وارد می‌کنید، می‌تواند باعث حرکت مایع اضافی بارداری به سمت اندام‌ها و صورت شما شود.
- از آنجایی که پس از زایمان (مخصوصاً بعد از سزارین) زیاد حرکت نمی‌کنید، دفع این مایعات برای بدن دشوارتر می‌شود.
- در طی بارداری، سطح پروژسترون افزایش می‌یابد. یکی از پیامدهای پروژسترون اضافی، ذخیره آب اضافی است که منجر به ورم در طی دوره بارداری شده و بعد از بارداری ورم ادامه می‌یابد.
چقدر زمان می‌برد تا ورم پا بعد از زایمان از بین برود؟
پاها ممکن است حدود یک یا دو هفته بعد از بارداری متورم بمانند. اگر ورم بدتر شد، تقارن بدن بهم خورد، یا رفع نشد، به پزشک مراجعه کنید. شما می‌توانید با در نظر گرفتن نکاتی به کاهش ورم سرعت دهید.
راه‌های درمان ورم پا بعد از زایمان طبیعی و سزارین
ورم مطمئناً یکی از آزاردهنده‌ترین مسائل پس از زایمان است، اما راه‌های ساده‌ای برای کمک به کاهش ورم وجود دارد که می‌توانید پس از بازگشت از بیمارستان به خانه انجام دهید.
آب بنوشید.
اگر شیرده هستید بسیار بیشتر از حد معمولا آب می‌نوشید، اما نوشیدن آب نیز به جابجایی مایعات موجود در بدن شما کمک می‌کند. در زمانی که سعی می‌کنید دفع مایعات داشته باشید، مطمئنا نوشیدن آب، این روند را به نظر معکوس می‌کند، اما در اصل، کم آبی بدن را تشویق می‌کند که آب را نگه دارد. نوشیدن آب باعث حرکت همه چیز می‌شود، مواد اضافی را از کلیه‌ها دفع کرده و به شکل عرق و ادرار در می‌آورد.
پاهایتان را بالا نگه دارید.
به طور کلی، این مشکل در مورد نیروی جاذبه زمین است. بالا بردن پاها به مدت بیست دقیقه در روز، باعث می‌شود آب در این بخش‌های بدن به سمت دیگر بخش‌ها حرکت کند.
مایعات بدن معمولا در هنگام ایستادن به سمت پاها جریان می یابند، بنابراین بالا بردن پاها می‌تواند به طور موقت ورم را کاهش دهد. از کارهایی که جریان خون در پاهای شما را کم می‌کند نیز اجتناب کنید، مثلا پاهای خود را روی هم قرار می‌دهید یا به حالت چمباتمه می‌نشینید.
ورزش‌های سبک انجام دهید.
شروع ورزش در همان روز زایمان توصیه نمی‌شود. انجام فعالیت‌های سبک مانند قدم زدن در خانه کافی است، زیرا حرکت کمک به جلوگیری از تجمع مایعات می‌کند.
بانوان باردار باید به بدن خود توجه کنند و از انجام حرکاتی که ممکن است درد آور باشند، پرهیز کنند. متخصصان زنان به مادران پس از زایمان توصیه می‌کنند که می‌توانند ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، یوگای ملایم، شنا، ورزش در آب (آکواتیک) و پیلاتس را انجام دهند.
انجام حرکات دایره‌ای با مچ پاها مناسب است. حرکت دادن مچ پاها به صورت دایره‌ای به صورت عقربه‌های ساعت و خلاف آن برای ده بار در هر جهت مناسب است.
جوراب واریس بپوشید.
پوشیدن جوراب واریس به کاهش التهاب در هنگام و بعد از بارداری کمک می‌کند. این جوراب‌ها کشی و تنگ هستند و گردش خون را بهتر کرده و از جمع شدن مایع در پاها جلوگیری می‌کنند، بنابراین به افزایش جریان خون در بدن کمک می‌کنند. پوشیدن آنها در صبح باعث کاهش ورم در طی روز و حرکت شما می‌شود. جوراب واریس با کاهش اندازه رگ‌های خونی در پاها، به کاهش جریان خون کمک می‌کند. این امر به رگ‌های خونی در گردش خون در مدت زمان کوتاه‌تر کمک می‌کند.
به ماساژ بروید.
یکی از موثرترین راه‌های کاهش ورم در بدن این است که آن را با ماساژ پس از زایمان درمان کنید. این کار می‌تواند مایعات را از اندام‌های شما به جریان خون منتقل کند، در این مکان بدن می‌تواند به سرعت آنها را دفع کند. در هنگام برنامه‌ریزی برای ماساژ، توجه کنید که ماساژور تجربه ماساژ افراد دارای زایمان را داشته و از تکنیک‌هایی مانند تخلیه لنفاوی اطلاع دارد.
طب سوزنی انجام دهید.
این درمان می‌تواند انرژی داخلی را دوباره متعادل کرده و گردش خون را بهبود بخشد. حتما از پزشک خود در مورد این درمان سوال کنید.
لباس‌های گشاد و راحت بپوشید.
می‌دانیم بیان کرده‌ایم که جوراب‌های واریس تنگ برای حرکت مایع در بدن مفید هستند، اما قطع نکردن گردش خون و در نتیجه امکان تجمع مایع نیز به همان اندازه مهم است. این موارد منع شده شامل لباس‌ها و کفش‌های تنگ و حتی کش موی تنگی است که دور مچ دست دارید. مطمئن شوید که آب امکان حرکت در بدن را دارد.
رژیم کم نمک و کم کافئین را دنبال کنید.
سدیم بیش از حد یک محرک مطلق برای ایجاد ورم است. از خوردن غذاهایی مانند چیپس سیب زمینی و بادام زمینی شور خودداری کنید. به جای آنها زردآلو، موز، اسفناج، ماست و آووکادو را در میان بسیاری از غذاهای خوشمزه دیگر قرار دهید.
غذاهای فراوری شده معمولا نمک فراوانی دارند، مراقب مصرف آنها باشید. در عوض از غذاهای غنی از پتاسیم که برای رفع ورم مفید هستند استفاده کنید، زیرا معمولا سطح سدیم بدن را کاهش می‌دهند.
کمتر قهوه کافئین‌دار و محصولات کافئینی بنوشید، زیرا می‌توانند شما را بیمار کنند. افزایش دفع آب از بدن خطر کم آبی بدن را افزایش می‌دهند. سپس بدن می‌تواند با حفظ مایعات پاسخ دهد. بنابراین، باید نوشیدنی‌های کافئین‌دار را با دمنوش‌های گیاهی یا آب جایگزین کنید تا بدن شما هیدراته بماند و بعد از زایمان ورم کاهش یابد.
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
معمولا ورم بعد از زایمان نهایتا تا دو هفته زمان نیاز دارد تا رفع شود. اگر ورم رفع نشد، به پزشک مراجعه کنید. موارد دیگری در اینجا وجود دارند که باید به آنها توجه کنید:
- پره اکلامپسی پس از زایمان: بسیاری در دوران بارداری مبتلا به پره اکلامپسی می‌شوند، اما پره اکلامپسی پس از زایمان بسیار نادرتر و همچنین خطرناک‌تر است. لازم نیست در دوران بارداری به آن مبتلا شوید تا بعد از زایمان نیز روی شما اثر بگذارد.
- ورم به همراه فشار خون بالا، تهوع و استفراغ، تنگی نفس، درد قفسه سینه، سردردهای شدید و کاهش ادرار می‌تواند از علائم این بیماری باشد. اگر احتمال می‌دهید که این بیماری را داشته باشید، سریعا به بیمارستان مراجعه کنید. زیرا اگر پره اکلامپسی پس از زایمان درمان نشود، می‌تواند باعث تشنج، سکته مغزی و دیگر مشکلات مربوط به سلامتی شود.
- ترومبوز ورید عمیق: DVT همان لخته خونی است که در ورید عمیق ساق پا، ران پا یا لگن ایجاد می‌گردد. اگر احتمال ابتلا به ترومبوز ورید عمقی در بارداری در شما وجود دارد، بیشترین خطر درست پس از زایمان می‌باشد و این وضعیت می تواند کشنده گردد. علائم شامل ورم دردناک (معمولا در یک پا) است که به صورت ناگهانی شروع می‌شود و همراه درد قفسه سینه، مشکل در تنفس، تاری دید و ضربان قلب نامنظم است. تمامی این علائم باید بررسی گردد، بنابراین اگر هر کدام از آنها را دارید، لطفا به پزشک اطلاع دهید. افرادی که سزارین، پره اکلامپسی بارداری یا سابقه خانوادگی اختلال در لخته شدن خون دارند، باید در مورد احتمال لخته شدن خون در وریدها با پزشک مشورت کنند.
- ورم در ناحیه برش سزارین: اگر سزارین شده‌اید، پزشک یا ماما به شما در مورد نحوه درمان و بهبودی برش توضیح خواهد داد. اگر زخم ورم داشت، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید، زیرا ممکن است عفونت کرده باشد. اگر برش قرمز بود و در لمس درد داشت یا اگر حس گرما داشتید، باید با پزشک خود مشورت کنید.
سخن نهایی
اگر در هفته اول یا دوم پس از زایمان احساس ورم یا پف کردگی کردید، این ممکن است موردی طبیعی باشد و نیازی به نگرانی نیست. اما اگر ورم به سرعت شروع شده یا درد داشتید، ممکن است مشکل جدی‌تری وجود داشته باشد و باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
همانطور که شما بهتر می‌شوید و وقت خود را برای مراقبت از نوزادتان می‌گذرانید، حتما به مراقبت از خودتان نیز فکر کنید. به یاد داشته باشید که مادر شدن به معنای داشتن نوزاد خوش‌حالی است، بنابراین مراقبت از خودتان نیز بسیار مهم است.
سوالات پرتکرار
آیا پیاده‌روی برای مایعات موجود در پا مفید است؟
موثرترین نوع حرکات ورزشی که به مقابله با ورم کمک می‌کنند عبارتند از: شنا، پیاده‌روی و دوچرخه سواری.
آیا می‌توانم با استفاده از فوم گرد شده ورم پا را کاهش دهم؟
بله. استفاده از فوم گرد می‌تواند به بهبود گردش خون و کاهش تجمع مایع در بدن کمک کند. مثلا، استفاده از فوم گرد برای پا می‌تواند با تسریع گردش خون در وریدها، به تسریع گردش مایعات کمک کند.
آیا ورم پاها کشنده است؟
ورم پا مشکلی رایج است که می‌تواند به خاطر بیماری‌های مختلفی ایجاد گردد. گاهی، ورم پا نشانه مشکلی خطرناک است و نیاز به بررسی فوری دارد.
چه اتفاقی می‌افتد اگر ورم پا را نادیده بگیرید؟
اگر ورم درمان نشود، می‌تواند منجر به ورم دردناک شدید، سفتی، مشکل در راه رفتن، کشش و خارش پوست، زخم پوست، ترک و کاهش گردش خون شود.
برای رفع ورم پا چه مدت باید پاها را بالا نگه داشت؟
حالت بدنی در ورم ران، مچ پا و پا را می‌توان با بالا بردن پا نسبت به سطح قلب برای مدت 30 دقیقه و سه یا چهار بار در روز بهتر کرد.
آیا استراحت مطلق برای ورم مضر است؟
استراحت مطلق و شناور بودن می‌تواند منجر به تحرک مایع خارج عروقی شده و در نتیجه ورم را کاهش دهند.
آیا دوش آب گرم به رفع ورم کمک می‌کند؟
حمام گرم و سرد را به طور جلسات متناوب داشته باشید. این روش ممکن است به بهبود جریان خون در بدن کمک کند. حمام درمانی متضاد ورم را درمان می‌کند.
آیا بالا بردن پا در هنگام خواب مفید است؟
بالابردن پاها در هنگام خوابیدن می‌تواند به گردش خون و پیشگیری از ورم کمک کند. بهترین راه بالاتر بردن پاها نسبت به سطح قلب است.
